Mentaliseren betekent; kunnen nadenken over je eigen denken en voelen en dat van andere mensen. Mentaliserend coachen is erop gericht de zelfreflectie te trainen. Het is een stijl van begeleiden om anderen te helpen inzicht te krijgen in zichzelf en in anderen. Van daaruit krijgt men een realistischer beeld van het eigen optreden in situaties in contact met anderen, kan men problemen en conflicten voorkomen en is beter in staat keuzes te maken.
Wanneer?
Voor mensen met een minder ontwikkeld reflectief vermogen is het lastig afstand te nemen van het eigen voelen/ denken en vanuit een observerende positie dit te beschouwen. Zij beleven de werkelijkheid vanuit zichzelf en ervaren hun gevoelens als de enige ware met andere woorden ze ‘zijn’ (ipv hebben) vaak hun gevoel. Soms voelen ze de situatie te weinig (de beleving is vlak) en soms te veel (overspoeld worden door).
De meeste mensen beschikken over 2 instanties in zichzelf; de ‘Ik’ die voelt, denkt en handelt en de Ik die observeert. Het observerende ik bekijkt het handelend ik als ware van een afstand, vanuit een monitor positie. Iemand kan mentaliseren wanneer hij kan nadenken over het eigen en over het denken en voelen van anderen. Het gaat dus zowel om zelfreflectie als om inlevingsvermogen.
Een persoon die niet mentaliseert spreekt vaak veel en in details (beschrijft feitelijk) en benoemt geen drijfveren en gevoelens en gedachten. Hij is geneigd snel te oordelen (zoekt een schuldige) en gefocust op externe oorzaken (de ander heeft het gedaan).
Effect van mentaliseren?
- Het besef dat je niet je gevoelens ‘bent’ maar ‘hebt’ kan je helpen je emoties beter te reguleren en relativeren.
- Door naar jezelf te kijken leg je ook het aangrijpingspunt van verandering bij jezelf en maak je je niet afhankelijk van de ander. Het leggen van de oorzaak van het probleem buiten jezelf, leert je ook niet te begrijpen waarom iemand zich gedraagt zoals die zich gedraagt. Door te observeren wordt het gedrag van de ander logischer en beter voorspelbaar omdat je gevoelens en bedoelingen aan anderen kunt toeschrijven.
- In spanningsvolle situaties ben je in staat te benoemen wat er gebeurd bij jezelf en bij de ander en ontstaan er minder snel misverstanden. Je wordt je er van bewust dat jouw beleving van de situatie een eigen interpretatie is.
Door je observaties te checken bij jezelf en bij de ander ontstaat er een ‘gezamenlijk’ proces, een dialoog die het samenwerken bevordert. Ook ben je in staat flexibeler op te stellen vanuit het besef dat er meer perspectieven op de werkelijkheid zijn en meerdere opties mogelijk zijn.